Kathedraal project Sint-Jozef retabel
De afdeling Restauratie Schilderijen – Polychromie van het KASKA DKO restaureerde het Sint-Jozefretabel en het reliekschrijn van de Heilige Constantijn in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal te Antwerpen.
Beide stukken waren sterk vervuild en verdonkerd door het aanwezige oppervlaktevuil. Er waren veel lacunes in de polychromie en in de vergulde delen, zowel tot op de grondering als tot op de houten drager. De afschilfering met duidelijk materiaalverlies was volop aan de gang. Het is vanzelfsprekend dat het retabel en het schrijn verder zouden aftakelen indien er niet werd ingegrepen. Wij hebben geopteerd voor een teruggehouden restauratiebehandeling; dit wil zeggen fixeren, reinigen, en aanbrengen van een toonretouche onder niveau in de meest storende lacunes. Een verder doorgedreven restauratie zou vanop afstand niet te zien zijn en dus niet persé een meerwaarde betekenen.
Eerst en vooral werden de objecten gedocumenteerd en werd de schade opgetekend. Daarna werden er fixatietesten uitgevoerd op de verschillende afwerkingslagen om de geschikte fixeermiddelen te bepalen om verder materiaalverlies te voorkomen. Hieruit bleek dat enkel washars (gebleekte bijenwas en damarhars) en steurlijm geschikt waren. We hebben vijf weken gewerkt om de polychromie en de vergulding van beide stukken volledig te fixeren. Na fixatie kon er worden overgegaan tot het droog verwijderen van losliggend stof met spalter en museumstofzuiger. Hierna konden de reinigingstestjes uitgevoerd worden in verband met het verwijderen van het oppervlaktevuil. De oppervlaktereiniging werd uitgevoerd met een emulsiegel op basis van Velvesil met daarin ossegal en EDTA. Andere delen konden dan weer gereinigd worden met een lichte oplossing van EDTA of ossegal op een aangepaste pH. Ook hieraan hebben we met een team van 15 studenten 4 weken lang 2 dagen per week gewerkt.
Om het geheel te beschermen werd er achteraf een heel fijne beschermlaag aangebracht op basis van Laropal met daarin Cosmoloid om een mat effect te bekomen. Deze laag kan achteraf heel makkelijk terug verwijderd worden. Om de leesbaarheid terug te herstellen werden er toonretouches aangebracht in de meest storende lacunes om een rustig ogend beeld te bekomen. Deze werden aangebracht met Paraloid B72 en pigmenten.
Het attribuut van Sint-Jozef, de metalen lelie met afgebroken bloemetje werd reeds gesoldeerd. Deze zal later na reiniging teruggeplaatst worden op de gouden staf.
